AV 13 JUNI 2023

Terugblik op het gerechtelijk jaar 2022-2023 door stafhouder Bernard Derveaux 

Geachte Stafhouders,
Hooggeachte confraters,
Waarde confraters,

Tijdens mijn toespraak zal ik ook wat confraters bedanken. Ik stel voor dat we het dankapplaus bewaren voor het einde.

Ik dank u dat talrijk bent opgekomen voor deze algemene vergadering, en ik ben tevreden dat we die volkomen fysiek kunnen laten doorgaan. Herinner u dat de algemene vergadering van vorig jaar nog digitaal doorging, het lijkt plots al zo veraf.

Ik mocht op 01 september 2022 de staf overnemen van Stafhouder DE MOOR en ik bedank hem nogmaals voor de wijze waarop hij me de kansen gaf om me op mijn normale taak voor te bereiden. Maar, ik was onvoldoende voorbereid op al wat dit jaar bijkomend op tafel kwam.

Samen met de Stafhouder van de Franse Orde moest het proces over de aanslagen in de site Justitia in Evere worden ontmijnd. Beide stafhouders hebben daarbij het werk geleverd dat moest worden gedaan. De problematiek van de boxen die we al vroeger ter sprake brachten, ontevreden advocaten van beklaagden en burgerlijke partijen, de naaktfouilles, advocaten die ermee stopten of zelfs overleden, de BJB-vergoeding van de advocaten: er zijn heel wat contacten en tussenkomsten geweest bij het kabinet en de diensten van Justitie, persoonlijk, via Teams of telefonisch, om een bij het begin nogal rumoerig proces uiteindelijk te kunnen kanaliseren naar een rustigere procedure. 

Het houdt niet op met de minister van Justitie. Tijdens de plechtige openingszitting van het Vlaams Pleitgenootschap in november 2022 poneerde ik nog dat we ons geen timing moesten laten opdringen door de minister van Justitie in verband met zijn plannen tot modernisering van het beroep van advocaat. Het is niet helemaal zo uitgekomen. Door de eigen agenda van de minister werden we gedwongen om de tientallen voorstellen van de minister op korte termijn te onderzoeken en te bespreken; gelukkig nam de OVB een leidende rol daarin. Moeten advocaten een bediendenstatuut kunnen krijgen, hoe gaan we om met de perimeter van ons beroep, hoe ver moet de tuchtprocedure worden hervormd?

Het zijn maar enkele voorbeelden van onderwerpen waaraan we ettelijke vergaderingen in commissies en algemene vergaderingen besteedden, spijtig genoeg voor een stuk om dan te vernemen dat de minister vanaf het begin de ambitie had om maar een deel van die voorstellen te realiseren.

Even belangrijk in de relatie met de minister is de hervorming die deze wil doorvoeren met betrekking tot de financiering van het BJB. Ik bedank Mr. COLELLA, onze BJB-voorzitter, voor al haar inspanningen en vergadertalenten die zij tentoonspreidde tijdens het overleg onder leiding van de betrokken OVB bestuurder. Het was niet gemakkelijk en het is nog niet gedaan. Maar het is bijzonder belangrijk omdat het ons snel tienduizenden euros kan kosten. Bedankt, Stephanie.

Het brengt me naadloos tot de vele vergaderingen met en bij de OVB. Ik heb ze niet geteld maar het zijn er veel, heel veel. Niet altijd met een even efficiënte besluitvorming, soms ook met oeverloos debat, maar uiteindelijk toch met meer concrete resultaten dan het vorige gerechtelijk jaar. Het zijn gewoonlijk vergaderingen van meerdere uren, en ze drukken op de agenda. Ik begroet met genoegen stafhouder Peter CALLENS die recent werd herkozen tot voorzitter van de OVB. Zijn taak is niet altijd evident, maar ik kan me geen andere Vlaamse advocaat inbeelden die in deze omstandigheden en op intelligente wijze de OVB zou kunnen leiden. Mogelijks zijn zijn ervaringen als Brusselse stafhouder daar niet vreemd aan. Dus bedankt, Peter.

Ik dank ook de 16 vertegenwoordigers van onze Orde in de algemene vergadering van de OVB. Ik ben heel blij dat u die vergaderingen mee animeert, niet altijd met overeenstemmende overtuigingen en niet altijd met dezelfde inzet, maar de stem van de NOAB in de OVB wordt wel degelijk goed gehoord.

Ik was nog niet op het einde van mijn bijzondere ervaringen dit jaar. Brussel wordt zeer hard geconfronteerd met de crisis bij Fedasil, de opvang van vluchtelingen waaromtrent duizenden eenzijdige verzoekschriften bij de arbeidsrechtbanken worden ingediend met een ontwrichting tot gevolg van de griffie en van andere diensten. En dus was er noodzaak tot snel overleg met de arbeidsrechtbanken, met andere BJB’s, met de OVB. Brussel bleef niet gespaard van kritiek, meestal ten onrechte, maar het vergde dus meerdere bijzondere inspanningen van Mr. COLELLA en uw stafhouder.

En dan is er ten slotte nog iets dat dit jaar meermaals op het bord kwam: het hof van beroep te Brussel en de onaanvaardbare achterstand in de behandeling van dossiers. Het auditrapport van de Hoge Raad van Justitie bespraken we meerdere keren; oplossingen zijn niet eenvoudig, maar we moeten de magistraten het daarbij ook niet te gemakkelijk maken. Meer magistraten en breder kader is niet steeds de oplossing, de werklastmeting mag er ook zijn, enfin: concrete en praktische oplossingen moeten er komen. Daarbij hebben wij als Vlaamse advocaten ook aandacht voor de rechten die Vlamingen putten uit de taalwetten en die belangrijke waarden en beginselen beschermen. Ik kan hier nog lang over doorgaan.

U stelt dus vast dat de stafhouder ook aan politiek moet doen, de belangen van de advocaat en van de rechtszoekende tegenover de samenleving moet verdedigen of beschermen, op verschillende bestuurlijke en maatschappelijke niveaus. En daarbij komen dan soms ook ethische en morele vraagstukken aan bod.

En dan daarnaast is er het gewone werk van de stafhouder. Hij is het hoofd van de balie, leidt de organisatie en vertegenwoordigt de balie bij derden.

Ik moet daarbij verschillende personen bedanken. Ik denk in de eerste plaats aan de leden van de raad van de Orde. Zij zetten zich belangeloos in voor de Balie, de vergaderingen worden goed bijgewoond en de discussies gaan ten gronde. Ik bedank hen vooral hierom.

Onze gesprekken binnen de Raad van de laatste dagen maakten me duidelijk dat er bij de leden een grote wil bestaat om voor de Balie iets te betekenen, een grote zorg dat het goed gaat met onze Orde en met de advocatuur. Ik kan niet zeggen hoezeer ik dit apprecieer. Dit is eerlijk, dit is volkomen belangeloos. Leden van de Raad worden, behoudens als ze bijzondere functies hebben, niet vergoed; het is moeilijk om ons respect voor dat engagement op een andere wijze uit te drukken dan met eten en drinken, en daarom wil ik het zeer graag nog eens doen ter gelegenheid van deze algemene vergadering.

Waarde confraters, wij stellen vast dat er veel te weinig advocaten belangstelling hebben voor de balie en haar werking; van de zijde van de balie is er zeker werk aan de winkel, maar ook aan de zijde van de advocatenkantoren. Ik kan het zeker niet begrijpen dat grote kantoren zo weinig op hebben met de balie en het belang niet inzien van inspraak en impact in de grootste Vlaamse Orde van Advocaten. Men kent ons wel als het beroepsgeheim in het gedrang komt, als een onderzoeksrechter een huiszoeking uitvoert, enz.

Daarom neem ik me voor om volgend gerechtelijk jaar verschillende grotere en kleine kantoren te bezoeken, om te luisteren en te spreken, zowel met de advocaten vennoten als de advocaten-stagiairs. Er zitten in de Raad geen zestien idioten die menen dat billables het hoogste goed in het leven zijn.

Ik was begonnen aan mijn bedankingen. Ik bedank in de eerste plaats mijn penningmeester, Aniek Bergmans. Wat heeft ze geen gemakkelijke taak gehad. Ze had tot taak in te dringen in het kluwen van de rekeningen van de gemeenschappelijke diensten, ging rustig en bedaard de zogenaamde vanzelfsprekendheden niet uit de weg, had hele goede contacten en het respect van de medewerkers van het Team, en ze heeft alle moeilijke taken tot een goed einde gebracht. Je hebt het de laatste tijden, niet alleen de laatste week, het moeilijk gehad, Aniek, maar we zijn bijzonder tevreden dat je er was. Ik weet dat je er wat zenuwachtig bij zit voor jouw financieel verslag van straks, maar je bent een echte goede mens, uit het juiste hout gesneden. Bedankt, Aniek.

Met uw secretaris Emmanuel Verraes was het dit jaar een intense samenwerking. Niet alleen omwille van dat secretariaat maar in het bijzonder omdat hij de rechterhand is in het hele traject dat we reeds volgden inzake onze communicatie. We besteedden er in het verleden te weinig aandacht aan, maar er is geen groter goed dan communicatie! Met Mr. Verraes, Mr. Esselens en Cathy Stroobants hebben we een heel brandingtraject gevolgd, ontwikkelden we een nieuw logo en een nieuwe huisstijl, zijn we volop bezig aan een nieuwe website die over enkele maanden online gaat. Emmanuel, je hebt er je 100 % voor ingezet, dank je wel.

Ik denk verder aan de vaste advocaten in het Team van de stafhouder. Mijn kabinetchef Luc Vanheeswijck is de bescheidenheid zelve maar aarzelt niet om op duidelijke wijze zijn mening kenbaar te maken. En dat stoort niet, in tegendeel, want Luc is een lopende databank, een teamspeler, een aanspreekbare steunpilaar voor heel wat advocaten die trouwens ook rechtstreeks bij hem te rade gaan omdat ze weten dat de stafhouder een oor heeft naar zijn adviezen. Bedankt Luc. Tegenover hem in het bureau zit Mr. Krista Esselens. Ook niet gemakkelijk gehad afgelopen jaar, Krista. In het Team kwamen afgelopen jaar drie, bijna vier nieuwe personeelsleden, er vonden wat herschuivingen plaats, het was niet altijd gemakkelijk van organisatie, jouw pogingen om uiteindelijk toch eens met een clean desk naar huis te vertrekken, lukken bijna maar nog niet helemaal, maar we slagen ons er overal door. Bedankt voor jouw aanpassingsvermogen, Krista, bedankt dat je wat kan verduren.

Als stafhouder kan ik niet anders dan mijn dank richten aan het Team Stafhouder. Aan het hoofd staan de twee onvermijdelijken Els Bollaert, directeur financiën, en Cathy Stroobants, directeur administratie. Ze hebben het niet gemakkelijk gehad om het secretariaat van het team in goede banen te lijden: een ontslag, drie nieuwe personeelsleden en nog anderen die moesten inlopen. Bedankt aan hen, en ten zeerste ook aan Lianna, Tristan, Amal en Nancy.

En ik vergeet zeker niet dat in ons secretariaat in de Regentschapsstraat Annick, Ann en Patsy werken. Man man, onder meer al die contacten met de advocaten stagiairs: het zijn allemaal heel vriendelijke mensen, maar soms wel veeleisend en zelfs zenuwslopend: ze zijn hier met meer dan 200 om jullie te danken. En dan ga ik verder met het VIA, de afdelingen en vooral het BJB dat zonder jullie niet draait, Stefanie Collela kan ervan meespreken.

Ik had al de gelegenheid een woord van dank te richten aan Stefanie Collela, voorzitter van het BJB. Ik richt me nog even verder in de lokalen naar de Regentschapsstraat, naar de stagecommissie. Voorzitter Walter Muls volgt de stage van onze 600 advocaten stagiairs, komt tussen bij moeilijkheden, en heeft op de vergaderingen van de Raad van de Orde altijd het eerste woord als het over stage, inschrijving op de lijst van stagiairs en het tableau gaat. Niet altijd gemakkelijk problemen om op te lossen, Walter. Dank voor jouw inzet.

En ik moet tegelijkertijd daarbij ook Cynthia Nowé vermelden, voorzitter van de stageschool, en de vertegenwoordiger van de advocaten stagiairs, Thibauld Verhaegen.

Geachte Confraters,

In de afgelopen tien maanden heb ik heel wat confraters ontmoet, met een deontologisch probleem, om het hart uit te storten, voor een gezellige babbel of omdat men het niet meer ziet zitten. Er wordt in mijn bureau ernstig gesproken, geluisterd en vermaand, er wordt geweend en gelachen. Na zo’n gesprek verontschuldigen velen zich dat we tijd hebben genomen om hun probleem te regelen. Confraters, daarvoor zijn we er juist. We zijn niet altijd stoere advocaten die uitblinken door zelfverzekerdheid, we mogen ook een dipje hebben, of er eens helemaal doorzitten, een fout maken is niet op zich een drama, ook advocaten zijn het slachtoffer van belaging of pesterijen. En daar moet niemand zich over schamen. Er zijn altijd oplossingen. Soms is het nodig erover te spreken, het te delen, te decompresseren, eens de teugels te lossen, een cursus of een therapie volgen. De OVB is op dat vlak ook actief.

Aan onze balie zijn er twee vertrouwensadvocaten, Krista Esselens en Luc Vanaverbeke, die daarvoor een bijzondere opleiding volgden: spreek hen aan, het is in vertrouwen, blijf niet zitten.  Doe ook eens wat anders. Het mentaal welzijn van de advocaten is een voortdurende zorg, en moet voor elk kantoor, groot of klein, een blijvende zorg zijn.

Ik weet dat velen bezorgd zijn over onze omgeving, de werkomgeving, waar we wonen en ons klimaat. We willen er allemaal iets aan doen, maar waar beginnen we? Ik kondig u een actie aan die we einde 2023, begin 2024 zullen ondernemen: de creatie van een Baliebos. Op termijn moeten er in de omgeving van Beersel een paar duizend bomen komen en we zullen alle kantoren de gelegenheid bieden uit om niet alleen bomen te kopen maar ze ook op een bepaalde dag te planten. We maken daar een bijzonder leuk evenement van. U zal later in uw bos kunnen lopen of aan de picknicktafel zitten die u mee hebt gesponsord.

We zullen bij deze actie ook de Franstalige Orde betrekken omdat er nu eenmaal heel veel taalgemengde kantoren zijn, maar de Nederlandse Orde zal de leiding hebben. Wij willen het Vlaams karakter van de gemeenten rond Brussel eerbiedigen en beschermen. U hoort er zeker nog van.

Belangrijk voor de balie zijn haar contacten met derden. Het afgelopen jaar zijn er heel veel contacten geweest met de politiek, de minister van Justitie in de eerste plaats, maar ook met andere gezagsdragers, omdat we ons zorgen maken hoe Justitie in de toekomst zal evolueren: wat houdt defederalisering van Justitie in, wat zijn de plannen voor Brussel? We stellen vast dat veel politici wel graag in slogans spreken, maar niet altijd goed weten waarover ze spreken.

Onze contacten met de magistratuur liggen goed. Ik haal bij wijze van voorbeeld de ondernemingsrechtbanken in Brussel aan. De Balie zal in het voorjaar van 2024 met de rechtbanken en het IGO een seminarie organiseren over goed juridisch conclusies en vonnissen schrijven. Wat is een middel waarop de rechtbank moet antwoorden, en wat is een gewoon argument, hoe omschrijf je dat het best, welke structuur van uw teksten is het meest overtuigend? U hoort er nog van. We zijn bezig met de ondernemingsrechtbanken een protocol aan het uitwerken voor een vlottere behandeling van dossiers en afspraken met de advocaten over de lengte van conclusies: ik benadruk: geen beperking van het aantal bladzijden conclusies, wel een afspraak.

Het is een plicht voor een Orde als de onze om aanwezig te zijn op alle openingszittingen van andere balies van het land, en belangrijke organisaties zoals congressen. Samen met de leden van de Raad van de Orde zijn we daarin geslaagd. Vooral in Franstalig België waren we geregeld de enige Vlaamse Balie. Men kent nu in heel België onze Orde, onze Balie.

En dat is ook nodig in een internationale context. Brussel, de hoofdstad van Vlaanderen, België en Europa, zetel van vele belangrijke internationale instellingen. Maar waar staat de Nederlandse Orde? Jazeker, men kent de Franse Orde, maar de Nederlandse Orde staat wel eens te veel in de schaduw, ondanks alle inspanningen van bijvoorbeeld Peter Callens en Patrick Dillen. We hebben 3700 advocaten, de beste onderhandelaars en bemiddelaars ter wereld, met taalrijkdom en aanpassingsvermogen. Neen, we moeten verder werken aan onze uitstraling, Brussel Nederlands met veel meer nadruk op de kaart zetten.

Waarde confraters, er wordt veel en hard gewerkt.

Ik hoop in oktober de gloednieuwe Codex Balie Brussel te kunnen presenteren. We gaan de afdelingen reorganiseren; ik dank de voorzitters en de leden die deze animeren, maar we willen graag het aantal uitbreiden en de werking ervan verbeteren, we maken er echte vakgroepen van.

Al dat werk doen we niet voor onszelf maar voor de advocaten en de advocatuur. Wij willen dat de hele Balie daar beter van wordt. In dat kader is solidariteit tussen de advocaten van groot belang. Ik steek het niet onder stoelen of banken maar tekorten in punten permanente vorming of onbetaalde baliebijdragen of het niet voldoen aan balieverplichtingen wordt een groot probleem. De gerechtsdeurwaarders gaan aan het werk gaan, no way dat iemand met een groot tekort aan permanente vorming nog stagemeester kan zijn en blijven.

Ik heb daarover wat tuchtdossiers klaarliggen om op te starten. Enkele maanden geleden stemde de Raad in met het opleggen van een vergoeding van €150,00 aan de advocaat die na twee rappels nog niet reageert op de berichten van de stafhouder. Sedert dan zijn de reacties beter, maar nog niet op en top. Uitvluchten kunnen niet meer: recent werd een reglement goedgekeurd dat elke advocaat oplegt om een individueel e-mailadres te hebben waar de Orde en de stafhouder hem kan persoonlijk contacteren. Dat advocaten geen up to date advocatenkaart hebben vind ik onaanvaardbaar. Ik zeg meer: ik ijver er voor dat in de toekomst advocaten met onaanvaardbare schulden bij de balie of met tekortkomingen in hun balieverplichtingen geen uitnodiging meer ontvangen voor een receptie of gratis activiteit van de balie, tenzij natuurlijk voor deze algemene vergadering, maar daarna, voor de receptie, mogen ze vertrekken.

En waarom doen we dat? Wat ik u opsom is niet meer dan de basis voor goed werk als advocaat, voor een goede verzekering en bescherming, en een teken van solidariteit tussen de confraters. De band tussen advocaat en balie is bijzonder belangrijk. Er is een verschil in advocaat zijn en ‘advocaat aan de balie’ te zijn. Het tweede is de meerwaarde die je zelf geeft aan het beroep, je zorgt er daarmee ook voor dat je die confraters kadreert of weghaalt die het beroep op onverantwoorde of schandalige wijze uitoefenen. Wordt u zelf niet aangesproken of bent u soms niet beschaamd over advocaten die in een slecht daglicht komen, in de media of in de geruchtenmolen? Zal u het zelf oplossen of moet de Orde de advocatuur redden, de PR verzorgen, enz… Uw antwoord is mij bekend: de Orde moet het doen.

Ik richt me hier ook naar de advocaten stagiairs: ik wil dat u allen weet dat de Orde er niet voor niets is, dat ze er is voor u en uw beroep, dat u advocaat bent aan de Balie van Brussel, en ik wil er voor zorgen dat u fier bent advocaat te zijn bij de Nederlandse Orde van Advocaten bij de Balie te Brussel.

Wij hebben de beste advocaten van het land, wij zijn de grootste Vlaamse Orde van Advocaten, wij zijn de tweede grootste Orde van België, en samen met de Franse Orde vormen we Balie Brussel, samen 9000 advocaten, zowat 45 % van alle advocaten van het land. Wij handelen op dit ogenblik nog niet als de best georganiseerde balie van Vlaanderen maar we werken er aan.

Ik wil niet dat u zomaar gewoon zegt: ik ben advocaat. Ik wil dat u spontaan en met fierheid kan zeggen: ik ben advocaat bij de balie te Brussel.

Waarde confraters, ik sprak al te lang en ik kan nog uren zo doorgaan. Ik wil het samenvatten in drie woorden: Leve Balie Brussel!